 |
 |
 |
 |
 |
 |
||||
 |
 |
 |
 |
||||
 |
 |
 |
 | ||||
|
|
სამეცნიერო-საზოგადოებრივი
ჟურნალი რეზიუმე
ნათელა არველაძე ეს არის რეზიუმე ხელოვნებათმცოდნის მიერ შეფასებული წარმოდგენისა `იულიუს კეისარი~, რომელიც ცნობილმა რეჟისორმა რობერტ სტურუამ რუსთაველის თეატრში უილიამ შექსპირის ტრაგედიის მიხედვით დადგა. სტატიის ავტორის აზრით, რობერტ სტურუას მხატვრული გადაწყვეტა შეიძლება მიიღო, ან არ მიიღო, მაგრამ იმის უარყოფა შეუძლებელია, რომ ეს არის მაღალი რანგის პროფესიული აზროვნებით შექმნილი, აქტუალური, ასოციაციური ნაკადით მდიდარი, ქვეტექსტებით აღსავსე, ინტელექტუალური სანახაობა.
თინა იველაშვილი საუკუნეების მანძილზე ჩვენი ქვეყნის მესვეურნი და ხალხი ზნეობრივი პრინციპების, ეროვნული თვითმყოფადობისა თუ მენტალიტეტის დაცვა-გაძლიერებაზე ზრუნავდნენ. დღეს კი ქართულ ეროვნულ ფასეულობებზე, ოჯახსა და ზნეობაზე ფართომასშტაბიანი მიზანმიმარათული შეტევა მიმდინარეობს. ამ მხრივ ჩვენი ისტორიის არც ერთ პერიოდში ქართველი ხალხი არ მდგარა ეროვნული გადაგვარების ისეთ საშიშროების წინაშე, როგორც ამ ბოლო დროს. საქართველოს წინა ხელისუფლების მიერ ამ ბოლო წლებში მიღებული კანონები ქართველი ხალხის, ქართული სულის, ქართული რელიგიური რწმენის _ მართლმადიდებლობის, ადამიანური მორალური ნორმების, ეროვნული სახელმწიფოს დამოუკიდებლობისა და სიძლიერის წინააღმდეგ მიმართული უმძიმესი დანაშაულია. დღეს, როგორც არასდროს, როცა უზნეობა, ამორალიზმი, სიბილწე, სულისა და ხორცის გახრწნილება ერთმანეთშია არეული და ძაღლი პატრონს ვეღარა სცნობს, ქვეყნის ისტორიული წარსულის სწორი გააზრება-შესისხლხორცება, დამოუკიდებელი ეროვნული სახელმწიფოს ფიზიკური გადარჩენის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი წინაპირობაა. ისეთ ქვეყანას, სადაც უარყოფილი იქნება ტრადიციული ფასეულობები, სამშობლო, პატრიოტიზმი, მომავლის რწმენა, საზოგადოების ინტერესები, ისტორია, სარწმუნოება და მხოლოდ პიროვნებათა ხორციელი სიამოვნება იქნება წინ წამოწეული, მას დიდი ხნის არსებობა არ უწერია, იგი გაქრობისთვისაა განწირული.
კორნელი კეკელიძე ცნობილი ქართველი მეცნიერის კ. კეკელიძის (1879 _ 1962) წინამდებარე ნარკვევი, რომელიც პირველად 1950 წელს გამოქვეყნდა, ამჟამადაც აქტუალურია. მასში დოკუმენტურად დასაბუთებულია, რომ ბერძნულიდან ნათარგმნმა ქართულმა ლიტერატურამ შემოინახა ისეთი მასალები, რომელთა დედნები აღარ არსებობს. ამიტომ ბერძნულ-ბიზანტიური მწერლობის ისტორიის ლაკუნებს ქართული წყაროები ავსებენ. საყოველთაოდ ცნობილია, რომ ბიზანტიური კულტურა ერთ დროს მსოფლიო კულტურის როლში გამოდიოდა: შუა საუკუნეებში ეს კულტურა არა მარტო წინა-აზიის ქვეყნების, არამედ დასავლეთ-ევროპის ქრისტიანული კულტურის ნიადაგსაც აპოხიერებდა. როგორც არ უნდა მიჩქმალონ ევროპელმა მეცნიერებმა ამ კულტურის მნიშვნელობა, მათ არ შეუძლიათ იმისი უარყოფა, რომ, სხვა პირობებთან ერთად, ამ კულტურამ ნიადაგი შეუმზადა ევროპის განახლებასა და რენესანსს. აქედან გამომდინარე, თუ ქართულ ლიტერატურას რაიმე დამსახურება მიუძღვის ბიზანტიური მწერლობის წინაშე, მას ერთგვარი დამსახურება ევროპის კულტურის წინაშეც ჰქონია.
ანზორ თოთაძე საქართველოს მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014 წელს ჩატარდა, რომელიც 5-დან 19 ნოემბრამდე მიმდინარეობდა. აღწერამ მოიცვა ქვეყნის მთელი ტერიტორიის 82% (57 ათასი კვ.კმ). აღწერა ვერ ჩატარდა ოკუპირებულ ტერიტორიებზე, კერძოდ: აფხაზეთის არ-ში და ცხინვალის რეგიონში (მთლიანი ფართობი _ 13 ათასი კვ.კმ). 2014 წლის 5 ნოემბრის მდგომარეობით საქართველოს მოსახლეობის რიცხოვნობამ 3 713 804 კაცი შეადგინა, რაც წინა, 2002 წლის აღწერის შედეგთან (4 371 535) შედარებით 15 პროცენტით (657 731 კაცი) ნაკლებია. 2014 წლის აღწერის შედეგების მიხედვით ქალაქის მოსახლეობამ შეადგინა 2 122 623 კაცი, ხოლო სოფლის მოსახლეობამ _ 1 591 181 კაცი. შემცირება უფრო მეტად სოფლის მოსახლეობამ განიცადა: სასოფლო დასახლებებში მოსახლეობის კლებამ 7,1 % შეადგინა. აღწერის შედეგების მიხედვით საქართველოს მოსახლეობის 47,7 პროცენტს მამაკაცები შეადგენენ, ხოლო 52,3 პროცენტს _ ქალები. მოსახლეობის 2014 წლის აღწერის შედეგების საფუძველზე საქართველოს მოსახლეობის 86,8 პროცენტს ქართველები შეადგენენ, 6,3 პროცენტს _ აზერბაიჯანელები, ხოლო 4,5 პროცენტს _ სომეხი ეროვნების მოსახლეობა. საქართველოს მოსახლეობის 83,4 პროცენტს მართლმადიდებლები შეადგენენ, მუსლიმური სარწმუნოების მატარებელია მოსახლეობის 10,7 პროცენტი, ხოლო სომხური სამოციქულო აღმსარებლობის მიმდევარია 2,9 პროცენტი. აღწერის შედეგად მოსახლეობის 26,7% უმაღლესი განათლების მქონეა, პროფესიულის _ 17,4%, სრული ზოგადი განათლების (საშუალო განათლება) _ 36,7 %. ზოგადი განათლების საბაზო საფეხური მიუთითა 8,4 პროცენტმა, ხოლო დაწყებითი საფეხური _ 5,7 პროცენტმა.
ზურაბ ცუცქირიძე ავტორი ქართველ ერს მრავალ ისტორიულ გაკვეთილს შეახსენებს, რომელთა გაუთვალისწინებლობამ მხოლოდ ტრაგიკული მოვლენები განავითარა. დღესაც იგივე რომ არ განმეორდეს, მოახლოებული საპარლამენტო არჩევნების წინ, ქართველ ხალხს უფლება არა აქვს იმ საშინელებათა დავიწყებისა, რაც `ნაციონალური მოძრაობის~ ცხრაწლიანმა მმართველობამ ქვეყანას მოუტანა. ავტორი მკითხველს შეაგონებს, რომ ყოველ მოქალაქეს გულისხმიერება მოეთხოვება: ისტორიამ დანდობა არ იცის.
მამუკა ცუხიშვილი მცხეთის ეკატერინეს სახელობის ტაძარი შუა საუკუნეებში სინას მთის მეტოქედ აუშენებიათ და აქ მამათა მონასტერი დაუფუძნებიათ. ორ მთას შუა მდებარე პატარა წალკოტში საუკუნეების ნამძილზე არ შეწყვეტილა ღმრთისმსახურება, თუმცა ისტორიული ავბედითობის გამო, როგორც ჩანს, ერთ ხანს მონასტერი უპატრონოდ იყო მიტოვებული, რამაც გამოიწვია მისი გაუდაბურება. XIX საუკუნის მიწურულს ტაძარი რუსი ინჟინრის გორნიჩის წყალობით შემთხვევით იქნა აღმოჩენილი. მანვე ძველი სავანე განაახლა და გაამშვენა, სადაც იმავე საუკუნის მიწურულს დედათა მონასტერი დააარსა მისმა ქვრივმა და შემდეგში პირველმა წინამძღვარმა ოლღა გორნიჩმა.
გულბაათ რცხილაძე
|